PKPP Lewiatan: Czy możliwy jest kompromis w sprawie OFE?

W okresie kryzysu Polska była jedynym krajem w UE, w którym PKB rósł. Rząd chwalił się Zieloną Wyspą, ale nie zwracał uwagi na to, że przyczyny tak dobrej kondycji polskiej gospodarki w latach 2008-2009 będą miały w kolejnych latach negatywne konsekwencje - gwałtowne pogorszenie sytuacji finansów publicznych. Nie podjęto działań, które uprzedzałyby te negatywne konsekwencje i których podjęcie było niezbędne już od wielu lat. W efekcie w 2010 r. deficyt budżetowy wyniósł 7,9 proc. PKB, a dług publiczny bliski 55 proc. PKB z perspektywą pogłębiania się złej sytuacji finansów publicznych w kolejnych latach.

Tak drastycznie pogarszające się wyniki finansów publicznych spowodowały, że rząd zaczął szukać w 2010 r. dodatkowych źródeł wpływów do budżetu państwa - padło na wzrost stawki podstawowej VAT z 22 do 23 proc. oraz wzrost stawek obniżonych. Jednak te 5-6 mld zł okazało się zbyt małą kwotą na potrzeby obniżania deficytu budżetowego w 2011 r. Zaczęto szukać innego źródła wpływów do budżetu państwa. Zdecydowano o zmniejszeniu transferu składek emerytalnych do OFE z 7,3 proc. do 2,3 proc. i przeniesieniu 5 punktów procentowych tych składek do ZUS.

PKPP Lewiatan uważa, że sytuacja finansów publicznych jest kluczem do dynamicznego i stabilnego rozwoju polskiej gospodarki. Od lat wskazujemy niezbędne reformy - zniesienie przywilejów emerytalnych, zwiększenie efektywności wydatkowanych na cele społeczne pieniędzy z budżetu, poszerzenie bazy podatkowej, etc. Uważamy, że nie ma dzisiaj nic ważniejszego niż tak właśnie ukierunkowana reforma finansów publicznych. Zdajemy sobie jednak sprawę, że te reformy wymagają czasu - przygotowania zmian w prawie i uwzględnienia praw nabytych tam, gdzie jest to konieczne. Dlatego niezbędne jest czasowe wsparcie finansów publicznych dodatkowymi środkami. Zmniejszenie transferu składek emerytalnych do OFE może stanowić takie czasowe rozwiązanie - z 7,3 proc. na 3,5 proc. na dwa lata, z powrotem do poziomu 7,3 proc. w trzecim roku.

Taka decyzja spowoduje, że:

1. zmniejszą się potrzeby pożyczkowe budżetu państwa - o ok. 7 mld zł w 2011 r., a w 2012 r. o ponad 11 mld zł,
2. zmniejszą się w związku z tym koszty finansowe,
3. w 2011 r. deficyt budżetowy będzie mniejszy o ok. 7 mld zł, a w 2012 r. - o ponad 11 mld zł,
4. a w efekcie zmniejszy się przyrost długu publicznego.

W efekcie finanse publiczne otrzymają „zastrzyk" potrzebny do przygotowania i rozpoczęcia prawdziwych reform finansów publicznych, które inne kraje europejskie już podjęły. Utrzymanie zmniejszonych transferów do OFE ponad zakładane przez PKPP Lewiatan 2 lata nie będzie sprzyjało przeprowadzeniu tych niezbędnych reform. Może także spowodować, że pojawi się u polityków chęć sięgnięcia po pozostałą część składki emerytalnej do OFE, a później - także po już zgromadzony tam przez przyszłych emerytów kapitał ponad 200 mld zł.

Starając się pogodzić krótko- i długookresowe potrzeby państwa i obywateli PKPP Lewiatan proponuje:

1. Dla doraźnego ratowania finansów publicznych warunkowe zmniejszenie składki przekazywanej do OFE z 7,3% do 3,5% przez 2 lata.
2. Po dwóch latach przywrócenie składki do obecnego poziomu 7,3%.
3. Wykorzystanie zmniejszenia transferu do OFE w całości do zmniejszenia długu publicznego.
4. Wsparcie gromadzenia dobrowolnych oszczędności na emeryturę ulgą w podatku dochodowym.
5. Uchwalenie ustawy zwiększającej efektywność OFE i redukującej koszty systemowe - do końca września 2011 roku.
6. Przyspieszenie prywatyzacji spółek z udziałem Skarbu Państwa przez giełdę, przy wykorzystaniu akcjonariatu obywatelskiego.
7. Zintensyfikowanie negocjacji z Komisją Europejską w sprawie sposobu liczenia długu publicznego, który uwzględniałby specyfikę krajów, które zreformowały systemy emerytalne.
8. Warunkiem porozumienia jest zadeklarowanie przez rząd szybkiego podjęcia reform trwale poprawiających stan finansów publicznych. Katalog tych reform powstanie we współpracy z partnerami społecznymi, następnie zostanie dokonana ocena efektywności proponowanych rozwiązań i kalendarz ich wprowadzenia. Wśród tych reform powinny znaleźć się: reforma emerytur pracowników służb mundurowych, sędziów i prokuratorów, górników i rolników, objęcie rolników podatkiem dochodowym i składkami zdrowotnymi, powiązanie wieku emerytalnego z długością trwania życia, reforma systemu rentowego, rewizja nieefektywnych świadczeń społecznych i ulg podatkowych, wprowadzenie jednolitej stawki VAT połączone z osłoną dla najuboższych, redukcja nadmiernego zatrudnienia w administracji rządowej i samorządowej oraz szkolnictwie, reforma ochrony zdrowia.
9. Utworzenie biura aktuariusza krajowego, który będzie dokonywać bieżących wyliczeń długu jawnego i ukrytego, oceni sytuację demograficzną i przedstawi rekomendacje.
10. Powołanie przy Trójstronnej Komisji komitetu monitorującego, z udziałem ekspertów delegowanych przez partnerów społecznych i rząd. Komitet oceniać będzie stan systemu emerytalnego i opiniować propozycje niezbędnych korekt.
11. Objęcie gwarancjami Prezydenta RP wypracowanej w drodze kompromisu nowej umowy społecznej dotyczącej systemu emerytalnego.

Informacja prasowa Polskiej Konfederacji Pracodawców Prywatnych Lewiatan z dnia 22.02.2011 r.